بررسی مضامین و درون مایه های اشعار حکمی ناصیف الیازجی

ناصیف یکی از شاعران نسل اول ادبیات معاصر عربی است که بیشتر از شاعران گذشته خصوصاً شاعران عصر عباسی تقلید نموده است. یازجی علاقه فراوان به سرودن اشعار حکمت داشت ودر این فن متنبی شاعر سر شناس عصر عباسی را الگوی خویش قرار داده است. یازجی پیرامون بیشتر موضوعاتی که در شعر حکمت رایج بوده از جمله صبر، قناعت، مذمت مال دوستی، کوتاهی عمر ومرگ شعر سروده است اشعار او بر خلاف دیگر شاعران گذشته از احساس فراوان برخوردار است. وی ابیات حکمی خود را بیشتر در ضمن مراثی سروده است. ناصیف تنها به سرودن شعر اکتفا ننموده وبه نوشتن کتابهای درسی در زمینه صرف ونحو ولغت وبلاغت برای دانش آموزان ودانشجویان همت گمارده است.کتابهای اوبخاطر بر خورداری از نثر ساده، اسلوب علمی، رعایت شیوه های آموزشی با استقبال زیادی در میان دانشجویان روبرو گشته است. ناصیف در حقیقت با آثار علمی خود انقلابی در زمینه کتابهای آموزشی ودرسی ایجاد نمود زیرا پیش ازاوبرای تدریس در مدارس ودانشگاه ها از کتابهایی استفاده می شد که اغلب فاقد شرایط لازم کتاب درسی بودند، ناصیف اگر چه شاعری نوآور نبود اما سهم در فراهم آوردن زمینه های نهضت معاصر داشت زیرا اودر زمانی که ادبیات عرب به علت حاکمیت عثمانیها روزهای ضعف وانحطاط را پشت سر می گذاشت با احیای اشعار زیبا وفاخر عصر عباسی جانی تازه به کالبد ادبیات عرب دمید واشعاری را پدید آورد که الگوی بسیاری از شاعران گردید.اشعار او باعث گردید شاعران معاصر وی ادبیات فاخر گذشته خصوصاً شعر عباسی را بشناسند واز آن تقلید نمایند . اشعار اواز لحاظ شکلی ومحتوایی بسیار ارزنده وشکوهمند است. الفاظ فصیح وشیوا،احساس سر شار وعاطفه جوشان ومحتوایی مملواز پند وموعظه وحکمت از جمله امتیازات شعر اوبشمار می رود. به همین جهت می توان اورا یکی از پیشتازان نهضت معاصر عربی نامید. ناصیف به شعر عباسی بویژه حکمت آن عشق می ورزید لذا در شعر او اکثر موضوعات شعر حکمی از جمله : صبر ، مذمت ثروت ، قناعت ، کوتاهی عمر ، مرگ و... دیده می شود . یازجی در حکمیات خود همچون شاعران گذشته از تجارب واقعی ومشاهدات وپندها وموعظه ها وضرب المثلهایی که سینه به سینه منتقل گشته است استفاده شایانی نموده است. نگاه یازجی به زندگی ومرگ به نظر می رسد با قدری بدبینی ونومیدی همراه است . امّا اشعار امید بخش وتوأم با خوش بینی در سروده های او فراوان است . یازجی از اسالیب قران ونهج البلاغه امام علی (ع) بهره های فراوان برده است ودر اغلب ابیاتش از عبارتهای قرانی یا مضامین آن توشه ای بر گرفته وبا زبان ذوق واحساس سرشار خود عجین ساخته وشعری را پدید آورده که هم از لحاظ شکلی وهم محتوایی مورد ستایش خاص وعام قرار گرفته است . حکمیات یازجی گنجینه ای ارزشمند از آموزه های دینی ، ارزشهای اخلاقی ، پندها وموعظه های مفید وسودمند ، سخنان محکم واستوار وتجربه های انسانی است . می توان گفت به خوبی ادبیات کهن عرب را به ادبیات معاصر پیوند زده وزمینه آشنایی نسل جدید را با میراث ادبی قرون گذشته فراهم آورده است ، به همین دلیل بسیاری اورا از پیشتازان نهضت ادبی جدید قلمداد نموده اند .